بسیاری از افراد در طول زندگی خود، ممکن است که با آسیب و تروما روبرو شده و به بدنشان آسیب وارد شود؛ که این امری اجتناب ناپذیر است. این تجربه ناخوشایند، می‌تواند سطحی و یا عمیق بوده و فرد را به نحوی درگیر کند و آسیب‌های جدی به سلامت وی وارد کند. بنابراین داشتن اطلاعات کافی و صحیح درباره ضد عفونی کردن زخم، شست و شوی آن، بهترین محلول شست و شوی زخم و به طور کلی مراقبت از زخم، می‌تواند از بروز عفونت جلوگیری کرده و روند بهبود زخم و تروما را تسریع بخشد.
تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا با هم به بررسی بهترین روش‌های مراقبت از زخم، بهترین محلول شست و شو و ضد عفونی کننده زخم، و نکات مرتبط با تسریع روند بهبود زخم بپردازیم.
اهمیت ضد عفونی کردن زخم
هدف اصلی ما از ضد عفونی کردن زخم و شست و شوی آن، از بین بردن و یا مهار میکروارگانیسم‌های مضر همانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ هاست؛ چراکه این میکروارگانیسم‌ها می‌توانند به راحتی از طریق زخم وارد بدن شده و منجر به عفونت زخم شوند. همین امر نیز می‌تواند منجر به التهاب، عفونت، قرمزی، تورم، درد، تب و در موارد جدی‌تر موجب سپسیس (عفونت خون) شوند. بنابراین با دانستن اصول صحیح ضدعفونی و شست و شوی زخم، می‌توان خطر ابتلا به این موارد را به حداقل رساند.
شست و شوی صحیح زخم
شست و شو و ضد عفونی کردن زخم، اولین و مهم‌ترین گام برای مراقبت اصولی از زخم است؛ چراکه این کار به پاکسازی زخم از هرگونه آلودگی باکتری‌ها و ذرات خارجی کمک می‌کند.
برای شست و شوی موثر زخم، مراحل زیر را طی کنید:
- آماده سازی: بدین منظور باید ابتدا دستان خود را به خوبی شسته و از دستکش استریل و یا یک بار مصرف استفاده کنید؛ همچنین باید محیط کاملا تمیز بوده و از وسایل استریل مانند گاز استریل استفاده کنید.
- استفاده از محلول شست و شو: در این مرحله انتخاب یک محلول شست و شوی با کیفیت و مناسب، می‌تواند تاثیر زیادی بر روند بهبود زخم و ضدعفونی کردن زخم داشته باشد. (در ادامه بهترین محلول شست و شوی زخم را به شما معرفی می‌کنیم.)
- خشک کردن زخم: در این مرحله باید با استفاده از یک گاز استریل، زخم را به آرامی خشک کرده و از کشیدن گاز استریل و اعمال فشار بیش از حد، خودداری کنید.
- پانسمان زخم: انتخاب بهترین پانسمان با توجه به نوع زخم بیمار، یکی از مراحل اصلی و ضروری در حوزه مراقبت از زخم است.
(برای مشاهده بهترین پانسمان برای انواع زخم کلیک کنید)
محلول‌های رایج برای ضد عفونی کردن زخم
در اینجا می‌خواهیم انواع محلول‌های شست و شوی زخم را که برای ضد عفونی و مراقبت از زخم، به کار می‌روند، معرفی و بررسی کنیم.
الکل برای ضد عفونی زخم
الکل یک محلول ضد عفونی کننده قوی برای زخم است که می‌تواند بسیاری از آلودگی‌های سطح زخم را از بین ببرد. اما در عین حال می‌تواند باعث خشکی، سوزش و آسیب به بافت زخم شود. بنابراین به طور کلی، استفاده از الکل برای شست و شوی زخم توصیه نمی‌شود؛ علی الخصوص زخم‌های عمیق و وسیع.
شست و شوی زخم با پراکسید هیدروژن (آب اسکیژنه)
پراکسید هیدروژن یک ضد عفونی کننده برای زخم است که با آزاد کردن اکسیژن، باکتری‌ها را از بین برده و زخم را پاکسازی می‌کند؛ اما می‌تواند به بافت سالم نیز آسیب رسانده و روند بهبودی را کُند کند. استفاده از این محلول باید با احتیاط و تنها در مواقع لزوم انجام شود.
ضدعفونی کردن زخم با بتادین (پوویدون آیداین)
بتادین یک محلول موثر برای شست و شوی زخم است که طیف گسترده‌ای از میکروارگانیسم‌ها را از بین برده و برای ضد عفونی کردن زخم‌های سطحی و عمیق مناسب است. با این حال ممکن است که در برخی افراد موجب بروز حساسیت شود.
کلرهگزیدین برای شست و شوی زخم
کلرهرگزیدبن، یک ضدعفونی کننده قوی بوده که اثرگذاری طولانی‌تری نسبت به سایر مواد ضدعفونی کننده زخم دارد. از این محلول برای زخم‌هایی که در معرض عفونت بالا قرار دارند، مناسب است. کلرهگزیدین، معمولا به صورت پماد و یا محلول در دسترس است.
آنتی بیوتیک برای ضد عفونی کردن زخم
پمادهای آنتی بیوتیک حاوی مواد آنتی بیوتیک بوده که باکتری‌های زخم را از بین برده و آن را ضدعفونی می‌کنند. این پمادها برای ضدعفونی کردن زخم‌های سطحی و خراش‌ها کاملا مناسب هستند.
چه زمانی برای درمان زخم به پزشک مراجعه کنیم؟
در بسیاری از موارد مراقبت از زخم‌های کوچک و سطحی در خانه امکان پذیر است. اما در مواردی نیز مراجعه به پزشک، ضروری بوده و برای درمان زخم باید تحت نظر پزشک باشید:
- اگر زخم عمیق و یا وسیع باشد.
- خون‌ریزی شدید باشد و یا متوقف نشود.
- زخم ناشی از گازگرفتی حیوانات باشد.
- زخم حاوی ذرات خارجی باشد و شما قادر به خارج کردن آنها نباشید.
- علائم عفونت زخم مانند (قرمزی، تورم، درد، ترشح و …) وجود داشته باشد.
روش‌های تمیز کردن زخم
شست و شوی زخم، ساده‌ترین و عین حال پایه‌ای‌ترین رکن ضد عفونی کردن زخم بوده که برای کاهش بار میکروبی، تسریع بهبودی، حذف آلودگی‌ها، ذرات خارجی و باکتری‌ها به کار می‌رود. با ضد عفونی کردن زخم می‌توان محیط مناسبی را برای ترمیم زخم فراهم نمود.
بهترین روش شست و شوی زخم، اصول و مراحل زیر را دارد:
- انتخاب محلول شست و شوی مناسب: با توجه به نکات گفته شده در بالا، ابتدا باید بهترین و مناسب‌ترین محلول شست و شوی زخم را با توجه نوع زخم و حساسیت بیمار انتخاب کنید.
- اعمال فشار مناسب: فشار محلول شست و شو باید کافی باشد تا تمامی آلودگی‌ها را از سطح زخم جدا کرده؛ اما طوری نباشد که به بافت‌های سالم اطراف، آسیب برساند.
- شست و شو به مدت کافی: مدت زمان شست و شو باید کافی باشد تا تمامی آلودگی‌ها را از زخم پاک کند. عموما 5 الی 10 دقیقه برای شست و شو مناسب است.
- خشک کردن زخم: پس از شست و شوی درست و اصولی زخم، خشک کردن آن امری بسیار ضروری است. برای خشک کردن زخم بیمار از گاز استریل، استفاده کنید.
در نظر داشته باشید که ضد عفونی کردن زخم، یک فرآیند مستمر و دائمی است و با توجه به شرایط بیمار و زخم ارزیابی و انجام می‌شود.
بهترین محصول برای ضد عفونی کردن زخم
محلول شست و شوی زخم آنتی میکروبیال زخم دی جی درم، به منظور شست و شو، مرطوب‌سازی، ضد عفونی کردن زخم، و درمان زخم‌های کرونیک و همچنین سوختگی‌ها موثر می‌باشد. این محصول حاوی بتائین بوده که کشش سطحی بیوفیلم را کاهش داده و از تشکیل آن جلوگیری می‌کند. این محلول همچنین حاوی پلی هگانید نیز می‌باشد.
این محصول با رطوبت‌رسانی و عفونت‌زدایی از انواع زخم‌های حاد یا مزمن به‌خصوص زخم‌های دارای اسلاف و نکروز، شرایط مطلوبی را برای دبریدمان و ترمیم زخم‌ها فراهم می‌کند.
محلول شستشوی آنتی میکروبیال دی جی درم با فرمولاسیون ویژه مبتنی بر ترکیبات قدرتمند ضد میکروبی مانند پلی هگزانید (PHMB) و سورفکتانت بتائین، دارای اثربخشی قوی بر روی انواع میکروارگانیسم‌ها اعم از انواع معمول و مقاوم به درمان آنها همچون MRSA و VRE و همچنین بیوفیلم می‌باشد و از این طریق مانع از بروز یا افزایش عفونت در زخم می‌شود.
سوالات متداول درباره ضد عفونی کردن زخم
- بهترین محلول برای ضد عفونی کردن زخم چیست؟
محلول‌های حاوی پلی هگزانید (PHMB) و بتائین، بهترین گزینه برای شست و شوی زخم بوده که محلول شست و شوی زخم آنتی میکروبیال زخم دی جی درم، حاوی این دو ماده موثر بوده و برای مراقبت از زخم، گزینه مناسبی به حساب می‌آید.
- آیا استفاده از الکل یا پراکسید هیدروژن برای ضد عفونی کردن زخم توصیه می‌شود؟
خیر، این دو ماده ممکن است باعث آسیب به بافت‌های سالم و تاخیر در روند بهبود زخم شوند.
- چگونه می‌توان عفونی شدن یک زخم را تشخیص داد؟
علائم عفونی شدن زخم شامل قرمزی، تورم، ترشح، تب و بوی نامطبوع زخم است؛ که در صورت بروز هرکدام از این علائم باید به پزشک مراجعه کنید.
- آیا می‌توان در خانه، به زخم عمیق رسیدگی کرد؟
در صورتی که زخم شما عمیق است و یا حتی جراحت ایجاد شده در اثر گازگرفتگی حیوانات است، حتما باید برای درمان به پزشک مراجعه کنید.
- فاصله تعویض پانسمان‌ها، چقدر باید باشد؟
بستگی به نوع زخم دارد؛ اما به طور کلی می‌توان گفت که پانسمان باید هر 24 الی 48 ساعت یک بار تعویض شود. اگر احیانا پانسمان، خیس یا آلوده شدف باید بلافاصله تعویض گردد.
کلام آخر
زخم‌ها جراحاتی هستند که هر انسانی در طول زندگی خود ممکن است آن را تجربه کند، اما داشتن آگاهی نسبت به نحوه شست و شو، مراقبت و مراحل ضد عفونی کردن زخم، می‌تواند به بهبود زخم کمک زیادی کند. همچنین انتخاب بهترین محلول شست و شوی زخم نیز، تاثیر به سزایی در روند بهبود خواهد گذاشت؛ بر فرض مثال، محلول شست و شوی زخم آنتی میکروبیال زخم دی جی درم با ترکیبات موثر باعث ضدعفونی زخم شده و روند درمان زخم را تسریع میبخشد.
